17 gru Kalman Segal – archiwariusz dwóch światów
W stulecie urodzin Kalmana Segala powstała strona internetowa prezentująca życie i twórczość sanockiego pisarza.
Kalman Segal był poetą, prozaikiem, publicystą i dziennikarzem radiowym. Urodził się 29 grudnia 1917 roku w Sanoku, w tradycyjnej rodzinie żydowskiej. Był synem Lejba Segala i Ity Manaster. Jego rodzice posiadali gospodarstwo rolne w żydowskiej dzielnicy na przedmieściach Sanoka. Dziadek prowadził karczmę we wsi Trepcza.
Uczył się w Sanoku w Publicznej Szkole Powszechnej im. Władysława Jagiełły, a następnie w klasie humanistycznej Gimnazjum Męskiego im. Królowej Zofii. W czasie wojny został aresztowany i zesłany na Kołymę, skąd wrócił do Polski w 1946 r.
Po wojnie przebywał w obozie dla uchodźców żydowskich w Linzu, w Austrii, gdzie debiutował jako literat w jidyszowych czasopismach „Ojfgang” i „Unterwegns”. Powrócił do Polski i zamieszkał w Sosnowcu, Chorzowie, a potem w Katowicach, gdzie zatrudniony był w redakcji Polskiego Radia. Do roku 1969 tworzył tam słuchowiska, adaptacje, reportaże, a także programy w jidysz dla zagranicy. W roku 1952 Segal został członkiem kandydatem, a w roku 1956 członkiem rzeczywistym Związku Literatów Polskich. W 1970 roku skreślono go z listy członków ZLP uchwałą ZG ZLP z powodu wyjazdu za granicę.
Emigrował do Izraela w roku 1969. Mieszkał jakiś czas w Hajfie, a na stałe osiadł w Jerozolimie. Od 1970 roku pracował w sekcji jidysz radia Kol Israel. Publikował głównie utwory w języku jidysz, sporadycznie pisał po polsku dla polskojęzycznej prasy izraelskiej. Po polsku napisał również swoją ostatnią, niepublikowaną powieść o zagładzie borysławskich Żydów.
Pisarz zmarł w Jerozolimie 18 maja 1980 roku na zawał serca.
Zakorzenienie Segala w dwóch światach, w dwóch kulturach przejawia się nie tylko w dwóch nurtach tematycznych (opowiadania o życiu sztetl oraz opowiadania, których akcja rozgrywa się we współczesnej Polsce). To także równoległa twórczość w dwóch językach, tworzył bowiem dla dwóch kręgów odbiorców – dla czytelników żydowskich i dla czytelników polskich. Wiele polskich opowiadań oraz niektóre powieści mają swoją wersję w jidysz. Dwukulturowość Segala można dostrzec także w warstwie językowej. Jego jidysz nasycony jest polonizmami i polskimi zwrotami idiomatycznymi. Również do polszczyzny Segala przeniknęły przysłowia żydowskie, a stylistyka pozostaje czasami pod wpływem jidysz.
W stulecie urodzin Pisarza wydano reedycje jego dzieł. Ukazały się „Śmierć archiwariusza” (Wydawnictwo Oficynka) oraz „Opowiadania z zabitego miasteczka” (Wydawnictwo Austeria). Nakładem Miejskiej Biblioteki w Sanoku zostanie wydane opowiadanie „Błękitna kawiarnia”.
Źródło: www.kalmansegal.pl