pamietnik z czasow wojny

Nowe źródło dotyczące Zagłady w Lublinie – pamiętnik Idy Gliksztejn

W listopadzie 2017 r. nakładem Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” zostało opublikowanie krytyczne wydanie pamiętnika Idy Gliksztejn. Autorem opracowania, wstępu i posłowia jest dr hab. Adam Kopciowski. Publikacja została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„Pamiętnik z czasów wojny. Lublin, wrzesień 1939 – styczeń 1943” Idy Gliksztejn to krytyczne wydanie drukiem pamiętnika z okresu Zagłady w Lublinie. Pamiętnik obejmuje lata 1939–1943 i opisuje przeżycia autorki od momentu wybuchu II wojny światowej, poprzez uwięzienie w lubelskich gettach i początek ukrywania się wraz z córką po tzw. „aryjskiej” stronie. Pamiętnik Idy Gliksztejn jest unikalnym dokumentem czasu wojny, który w niezwykle sugestywny sposób oddaje atmosferę czasów terroru na terenie Lublina. Pamiętnik nigdy nie został opracowany i wydany drukiem w całości. Jego rękopiśmienny oryginał znajduje się m.in. w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie.

Pamiętnik Idy Gliksztejn jest najbardziej szczegółowym ze wszystkich zachowanych świadectw w okresu II wojny światowej, opisujących los obywateli polskich narodowości żydowskiej w okupowanym przez Niemców Lublinie. Ida Gliksztejn (z domu Rapaport) urodziła się w 1905 roku w Józefowie nad Wisłą. Po I wojnie światowej jej rodzina przeniosła się do Lublina, gdzie Ida ukończyła gimnazjum, a następnie podjęła pracę jako nauczycielka. Jej mąż – Mojżesz Boruch Gliksztejn, urodził sie w 1902 r. w Lublinie. Był urzędnikiem w Lubelskiej Izbie Rzemieślniczej. Mieli dwoje dzieci – Aleksandra (ur. 1930) i Teresę (Ruth, ur. 1937). Mąż i syn Idy zginęli w czasie wojny, zaś ona z córką, po wydostaniu się z getta na Majdanie Tatarskim, ukrywały się.

Po zakończeniu wojny Ida Gliksztejn wraz z córką mieszkała w Lublinie, Bytomiu i Gliwicach pracując jako nauczycielka gimnazjalna i współpracując z Centralną Żydowską Komisją Historyczną. Swój pamiętnik zakończyła spisywać w 1947 r., a następnie przekazała go do CŻKH (obecnie Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie). W 1957 r. Ida Gliksztejn wyjechała do Izraela, gdzie podjęła pracę w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie. Zmarła w 1997 r.

Źródło: teatrnn.pl